Kiedy należy wykonać biopsję tarczycy
Biopsję tarczycy wykonuje się w konsekwencji ujawnienia guzka lub guzków w tarczycy. Najczęściej guzki te mają charakter niezłośliwy, jednakże wykonanie biopsji jest wskazane w każdym wykrytym przypadku. Należy dodać, że wczesna diagnoza złośliwych zmian diametralnie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. Biopsja jest podstawowym badaniem dającym odpowiedź na pytanie, jaki charakter ma ognisko powstałe w tarczycy.
Wskazania do wykonania biopsji tarczycy
Biopsję cienkoigłową tarczycy (pełna nazwa – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana, czyli BACC) wykonuje się w przypadku wykrycia zmian – guzków w tarczycy.
Wskazaniami do jej wykonania mogą być zarówno zmiany wyczuwalne w badaniu palpacyjnym, jak i te, które ujawnia dopiero badanie USG. Biopsję powinno wykonać się również w przypadku szybko postępujących bóli tarczycy, połączonych często w trudnościami w przełykaniu. Badanie to wykonywane jest także w przypadku stanów zapalenia tarczycy, nie związanych z występowaniem zmian w postaci guzków. Zabieg ten wykonywany jest również w celu opróżnienia torbieli tarczycy z płynu.
Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne definiuje sytuacje, w których bezwzględnie zalecane jest wykonanie biopsji tarczycy:
Kliniczne czynniki podwyższonego ryzyka złośliwości zmiany ogniskowej (guzka) tarczycy:
-
szybki wzrost guzka, guzek twardy, nieulegający przemieszczeniu w trakcie badania klinicznego,
-
obecność powiększonych węzłów chłonnych,
-
dodatni wywiad rodzinny w kierunku raka tarczycy,
-
przebyta ekspozycja na promieniowanie jonizujące,
-
pojawienie się guzka przed 20. lub po 60. roku życia,
-
wielkość guzka >4 cm.
Ultrasonograficzne cechy zwiększonego ryzyka złośliwości zmian ogniskowych (guzków) tarczycy:
-
obecność nieprawidłowych węzłów chłonnych,
-
naciekanie okolicznych narządów i tkanek,
-
obecność mikrozwapnień,
-
niska echogeniczność zmian,
-
przewaga wymiaru przednio-tylnego nad boczno-bocznym zmian (wysokość większa niż szerokość),
-
lity charakter,
-
nieregularne, zrazikowe brzegi,
-
naczynia o wzmożonym przepływie i chaotycznym przebiegu wewnątrz zmiany w badaniu dopplerem mocy.
Źródło: Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie ultrasonograficzne tarczycy oraz biopsja tarczycy pod kontrolą ultrasonografii (2014).
Należy dodać, że istnieją również przeciwwskazania do wykonania biopsji tarczycy – wymienia się tu przede wszystkim stosowanie leków przeciwzakrzepowych, ropne zmiany w badanej okolicy (szyja, dekolt) oraz ciężką skazę krwotoczną.
Przebieg badania
Biopsja cienkoigłowa tarczycy jest badaniem niemal całkowicie bezbolesnym. Nie wymaga także specjalnych wcześniejszych przygotowań ze strony pacjenta. Wymaga jedynie zachowania spokoju i współpracy z lekarzem, wykonującym biopsję.
Badanie wykonywane jest pod kontrolą USG, co oznacza że lekarz przy pomocy aparatu ultrasonograficznego lokalizuje występowanie zmian w tarczycy, a następnie wprowadza w to miejsce igłę i wciąga do niej fragment materiału z guzka do badania.
Po wyjęciu igły i założeniu opatrunku, należy miejsce wkłucia uciskać kilka minut, mimo to czasami jednak należy przygotować się na powstanie niewielkiego krwiaka.
Wyniki biopsji tarczycy
Na wyniki badania czeka się 2-3 tygodnie. Zaledwie 5-10% wykrytych wcześniej guzków ma charakter złośliwy. Najczęściej guzek jest wypełniony płynem i nie wymaga inwazyjnego usuwania, a jedynie monitorowania zmian i powtórzenia badania po określonym przez lekarza czasie.
W sytuacji, gdy badanie cytologiczne materiału wskaże na występowanie guzków złośliwych, najczęściej mamy do czynienia z nowotworem brodawkowatym. Guzy takie są usuwane operacyjnie, a pacjent musi do końca życia pozostawać pod stałą kontrolą endokrynologiczną. Warto wiedzieć, że wyleczalność raka tarczycy jest wysoka – w przypadku wykrycia guzków złośliwych przeżywalność mężczyzn wynosi ponad 75%, kobiet zaś – 91%. Im wcześniej wykryta zostanie zmiana, tym większa szansa na wyleczenie.
Zmiany mogą być również zakwalifikowane jako podejrzane, najczęściej zdiagnozowane jako gruczolak pęcherzykowy (niezłośliwy) lub nowotwór pęcherzykowy. Taki typ zmian wymaga stałej kontroli i powtarzania badania w ściśle określonym czasie.