Wstydliwy problem - nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu (NTM) jest kojarzona jako przypadłość, dotykającą starsze kobiety. W rzeczywistości dotyka ona przedstawicieli obu płci w różnym wieku, natomiast rzeczywiście odsetek osób po 80 r.ż. dotkniętych nietrzymaniem moczu wynosi 50% u kobiet i około 30% u mężczyzn. Niestety, tylko połowa chorych zgłasza się z tym problemem do lekarza.
Przyczyny występowania
Występowanie zjawiska nietrzymania moczu częściej u kobiet niż u mężczyzn spowodowana jest już w następstwie samej budowy anatomicznej układu moczowego i dna miednicy. Ponadto schorzeniu sprzyjają przebyte zakażenia układu moczowego oraz ciąże – każda ciąża osłabia mięśnie dna miednicy, a każdy poród dodatkowo powoduje mikrourazy w rejonie cewki moczowej.
W okresie menopauzy natomiast zmiany hormonalne również powodują rozluźnienie mięśni dna miednicy. Również ciężka praca fizyczna, obciążająca podbrzusze zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia dolegliwości. Należy dodać, że niedokrwieniu, a w konsekwencji zwiotczeniu mięśni dna miednicy sprzyja również palenie papierosów.
U mężczyzn nietrzymanie moczu spowodowane jest najczęściej przerostem prostaty.
Odrębną przyczyną schorzenia są również wady układu moczowego w rejonie pęcherza lub cewki moczowej, wrodzone lub nabyte w wyniku zakażeń, urazów lub przebytych zabiegów operacyjnych.
Nietrzymaniu moczu sprzyjają również niektóre choroby spoza układu moczowego:
-
cukrzyca,
-
choroba Parkinsona,
-
stwardnienie rozsiane,
-
przebyty udar mózgu,
-
choroba Alzheimera,
-
niewydolność serca,
-
kamica nerkowa,
-
alkoholizm.
Objawy nietrzymania moczu
Zwykle problem nietrzymania moczu pojawia się stopniowo – jego pierwszym objawem bywa często zjawisko popuszczania moczu w wyniku nagłego kichnięcia, kaszlu, śmiania się lub obciążenia mięśni brzucha.
Takie objawy często są ignorowane przez osoby dotknięte schorzeniem. Natomiast zgłoszenie się do lekarza na tym etapie, podjęcie leczenia zachowawczego, połączonego z systematycznym wykonywaniem określonych ćwiczeń, daje realną szansę na ujarzmienie problemu w tej fazie.
Niestety, ignorowane objawy nietrzymania moczu, prowadzą do rozwoju schorzenia – po jakimś czasie pacjent nie jest już w stanie w pełni kontrolować wypływania moczu i zmuszony jest do używania podpasek, wkładek higienicznych, a nawet pieluch. Prowadzi to nierzadko do całkowitej izolacji chorego ze względu na wstyd towarzyszący chorobie.
Diagnozowanie przyczyn nietrzymania moczu
W pierwszej kolejności lekarz urolog (lub ginekolog w przypadku kobiet) określi, czy nietrzymanie moczu związane jest z osłabieniem mięśni dna miednicy, czy też spowodowane jest np. zapaleniem pęcherza, nieprawidłowościami w funkcjonowaniu pęcherza lub innymi schorzeniami związanymi z układem moczowym.
Niezależnie od rodzaju podjętego leczenia, pacjent powinien zrezygnować z palenia papierosów, picia napojów moczopędnych (w tym alkoholu) i utrzymywać odpowiednią masę ciała.
Poza wywiadem lekarskim, lekarz zleci wykonanie badania ogólnego moczu, posiewu moczu, a także oznaczenia poziomu kreatyniny i mocznika w surowicy. Wykona również badanie USG pęcherza.
Wizyta u specjalisty wraz z wykonaniem badań pozwolą zdiagnozować przyczynę problemu – osłabienie mięśni dna miednicy (wysiłkowe nietrzymanie moczu), nieprawidłowości budowy albo funkcjonowania pęcherza lub inną (np. przerost prostaty).
Leczenie nietrzymania moczu
W zależności od zdiagnozowania przyczyn problemu, lekarz zaleci jedną z następujących form leczenia:
-
leczenie zachowawcze – polegające na systematycznych ćwiczeniach mięśni dna miednicy, zmianie sposobu odżywiania i stylu życia, połączonej z prowadzeniem dzienniczka samoobserwacji, w którym pacjent m.in. notuje czas świadomych wypróżnień pęcherza i czas bezwiednych opróżnień pęcherza i na tej podstawie reguluje częstość oddawania moczu,
-
leczenie farmakologiczne – stosowane, gdy powyższe metody nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Leczenie farmakologiczne ukierunkowane jest zwykle na zwiększenie pojemności pęcherza oraz uregulowanie niekontrolowanych skurczów mięśni pęcherza,
-
leczenie operacyjne – w zależności od przyczyn nietrzymania moczu stosuje się operacje plastyki krocza, operacje pętlowe, zastosowanie implantów lub sztucznych zwieraczy.