Celiakia - przyczyny występowania i objawy
Celiakia jest najpoważniejszą nietolerancją pokarmową człowieka. Jest autoimmunologiczną chorobą genetyczną, objawiającą się nietolerancją glutenu, zawartego w zbożach (pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie). Celiakia trwa przez całe życie, a jedynym sposobem na wyeliminowanie skutków choroby jest stosowanie ścisłej diety bezglutenowej. Szacuje się, że celiakia może dotykać nawet 2,5% populacji ludzkiej.
Przyczyny występowania
Nie ma jednoznacznie opisanych przyczyn występowania celiakii. Uważa się, że do jej powstania mogą przyczynić się czynniki:
-
genetyczne,
-
środowiskowe,
-
zakaźne,
-
metaboliczne,
-
immunologiczne.
Objawy celiakii
Celiakia może pojawić się nagle, wraz z występowaniem nasilonych jej objawów w krótkim czasie, bądź też rozwijać się stopniowo. Jej objawy mogą występować od urodzenia lub nasilić się np. po okresie ciąży, zabiegach operacyjnych lub po silnej infekcji.
Wyróżnia się trzy rodzaje celiakii, o różnym stopniu nasilenia i występowania objawów.
Celiakia klasyczna (pełnoobjawowa, jawna)
-
bóle i wzdęcia brzucha,
-
biegunki tłuszczowe lub wodniste,
-
utrata masy ciała, chudnięcie,
-
zaburzenia rozwoju u dzieci,
-
niski wzrost,
-
zmiana usposobienia, często depresja,
-
objawy niedoborowe (np. uporczywa anemia), będące efektem zespołu złego wchłaniania.
Ten typ celiakii występuje najczęściej u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych. Warto dodać, że jej typowe, wyżej wskazane objawy, często są uznawane błędnie za np. objawy zespołu jelita drażliwego, alergii pokarmowej czy zwykłego stresu.
Celiakia nietypowa (skąpoobjawowa)
-
zaburzenia układu krwiotwórczego: niedokrwistość z niedoboru żelaza,
-
zmiany skórne i błon śluzowych (nawracające afty, opryszczki, zajady),
-
zaburzenia związane z nieprawidłowym wchłanianiem wapnia (osteoporoza, niedorozwój szkliwa zębowego, bóle kostno-stawowe),
-
zaburzenia ruchomości stawów (zapalenie stawów – najczęściej symetryczne),
-
zaburzenia neurologiczne (neuropatia obwodowa, ataksja, padaczka, bóle głowy, depresja),
-
zaburzenia układu rozrodczego (skłonność do poronień, niepłodność),
-
zaburzenia czynności wątroby i podwyższone stężenie cholesterolu we krwi.
Szacuje się, że ten typ celiakii występuje nawet 7 razy częściej niż postać pełnoobjawowa, natomiast stwarza duże trudności diagnostyczne, ze względu na mało charakterystyczne objawy, mogące być wynikiem występowania zupełnie innego rodzaju chorób.
Celiakia utajona
